Feliks Michał Wygrzywalski

Feliks Michał Wygrzywalski (1875-1944) już w szkole we Lwowie przejawiał talenty malarskie – potrafił wiernie odrysować z pamięci dzieła, które zrobiły na nim szczególne wrażenie. W 1893 roku, dzięki uzyskanemu stypendium artysta wyruszył do Monachium, gdzie studiował historię sztuki, rysunek i malarstwo. Już wtedy był wyróżniany zwłaszcza za akty. Wreszcie wystawił „Mojżesza na górze Synaj”, który został przyjęty entuzjastycznie przez niemiecką krytykę. Postanowił przenieść się do Włoch – tam, zachwycony atmosferą kraju osiadł na stałe. W Rzymie, gdzie zamieszkał z żoną – Włoszką, zaprzyjaźnił się z przebywającymi wówczas tam Klingerem i Siemiradzkim, a w kolejnych latach z Janem Kasprowiczem i Leopoldem Staffem.
Utrzymywał się między innymi z kopiowania dzieł Caravaggia, Rafaela, Guercina, Velasqueza i Tycjana. Malował też w dalszym ciągu akty i pejzaże z natury. Urzekło go ciepłe i rozświetlone morze, nad które uciekał, gdy tylko było to możliwe. Został korespondencyjnym ilustratorem polskiego tygodnika „Wędrowiec”, rosyjskiego Strakaza i niemieckich: Illustrierte Zeitung i Deutsche Verlags-Anstalt. Z czasem stał się duszą kolonii artystycznej. Jego malarstwo zmieniło się po wybuchu rewolucji. Powstały wówczas obrazy o społecznym podkładzie: Rok 1905, Strajk, Krwawe głoski i wreszcie tryptyk Wyzwolenie, które przyniósł zdecydowany zwrot w jego karierze. Wystawiony w Galerii Nazionale d’Arte Moderna zrobił prawdziwą furorę.
O jego obrazach zaczęła pisać zarówno prasa polska i włoska, jak i rosyjska i niemiecka. Chwalono jego technikę, świetny rysunek i niepospolity dar kompozycji, podkreślano wpływ „szkoły” włoskiej i grę światłocieni. Określano go jako świetnego kolorystę, co widać zwłaszcza w Strażniku nocy – sprzedanym na aukcji w 2000 roku za 41 tys. (cena wywoławcza 13 tys.)
W 1906 roku w poszukiwaniu nowych tematów i kolorów wyruszył do Egiptu. Namalował wówczas m.in. Córkę Fellachów, Ulicę w Cairo, Karawanę, Hamsina, Modlitwa Arabów, Sprzedawców Dywanów. Pełne ekspresji obrazy orientalne, barwne scenki rodzajowe i haremowe z kusząco roznegliżowanymi kobietami cieszyły się wielkim powodzeniem. Podobnie jak pejzaże nadmorskie i krajobrazy. W 1907 roku dostał propozycje zdobienia ścian lwowskiej Izby Przemysłowo – Handlowej i podjął decyzję o powrocie z rodziną do Lwowa. Był dekoratorem teatrów miejskich, urządzał wystawy, inicjował wycieczki artystyczne. Wreszcie został inspektorem sceny lwowskiej i jej kierownikiem malarskim.
W czasie wojny wzięty jako zakładnik tułał się po całej Rosji. Mimo starć z bolszewikami, z każdej opresji wychodził cało, z wrodzonym humorem i niefrasobliwym dowcipem, z którego słynął wśród przyjaciół. Wreszcie w 1925 roku ponownie wrócił do Lwowa, by żyć zgodnie z ideą Anatola France – uprzyjemniać sobie życie.